عسر در لغت به معنای مشقت، سختی و شدت است.
حرج در لغت به معنای تنگنا و گناه و در تنگی قرار گرفتن است.
مطابق ماده 1133 قانون مدنی مرد می تواند هر زمان که خواست و اراده نمود همسر خود را طلاق دهد و دادگاه تقاضای مرد مبنی بر طلاق همسر خود را بررسی و حکم طلاق را صادر خواهد نمود ولیکن اجرای صیغه طلاق را منوط به پرداخت حقوق مالی زوجه از قبیل مهریه و... می نماید.
اما زن برای طلاق گرفتن از همسر خود می بایستی یکی از شروط 12 گانه مندرج در عقدنامه خود را به اثبات رسانده و سپس مجوز طلاق برای وی صادر خواهد شد. برای نمونه چنانچه مرد براساس حکم قطعی دادگاه به حبس محکوم شود و مدت حبس 5 سال یا بیشتر از 5 سال باشد، زن می تواند با استناد به حکم قطعی دادگاه تقاضای صدور حکم طلاق نماید و دادگاه با احراز محکومیت زوج به 5 سال حبس یا بیشتر، درخواست زوجه را اجابت می نماید و زوجه می تواند از همسر خود جدا شود.
چنانچه زنی بخواهد از همسر خود طلاق بگیرد ابتدا سند ازدواج خود را مطالعه و به استناد یکی از شروط 12 گانه مندرج در سند ازدواج اقدام به تشکیل پرونده طلاق نماید و در صورتی که هیچ یک از شروط 12 گانه سند نکاح در مورد زن مصداق نداشته باشد می بایست به استناد ماده 1130 قانون مدنی و با اثبات عسر و حرج تقاضای طلاق نماید که با اثبات عسر و حرج، دادگاه زوج را اجبار به طلاق می نماید و اگر اجبار نیز میسر نشود زن با اجازه و اذن دادگاه طلاق داده می شود.
چنانچه ادامه زندگی زناشویی برای زن غیرممکن بوده و با ادامه زندگی، زن در سختی و تنگنا قرار گیرد به نحوی که زندگی برای زوجه غیرقابل تحمل شود قانون به زن اجازه می دهد که با اثبات عسر و حرج از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
می توانید برای دریافت مشاوره، انجام امور طلاق عُسر و حَرَج توسط وکلای دارالعدل راگا، گرفتن وکیل برای طلاق عُسر و حَرَج و دریافت اطلاعات بیشتر راجع به طلاق عُسر و حَرَج با شماره های زیر تماس بر قرار کنید.
دفتر: 02166287197
موبایل: 09125491103
موبایل: 09124132789
برای نمونه اگر مرد حسن اخلاق نداشته باشد و به عبارتی بد اخلاق بوده و خصوصیات اخلاقی مرد به گونه ای باشد که ادامه زندگی برای زن غیر قابل تحمل باشد می تواند با استناد به عسر و حرج از دادگاه تقاضای طلاق نماید در این صورت دادگاه پرونده را بررسی نموده و ادعای زن مبنی بر عدم حسن اخلاق مرد را بررسی و در صورت اثبات و احراز آن حکم طلاق را صادر می نماید.
زن می تواند با شهادت شهود و یا حکم قطعی دادگاه مبنی بر فحاشی و توهین مرد و یا موارد دیگر سوء اخلاق و نداشتن حسن اخلاق مرد را به اثبات برساند، معمولاً رویه این است که برای سهولت در اثبات عدم امکان زندگی برای زوجه پیشنهاد می گردد که زن با بخشش تمام یا قسمتی از مهریه عسر و حرج را ثابت نماید و در دادگاه اظهار می نماید که زندگی مشترک به قدری برایش سخت و مشقت بار است که حتی حاضر است برای رهایی از قید زوجیت تمام یا قسمتی از مهریه خود را نیز ببخشد که در این صورت برای قاضی نیز اقناع وجدانی حاصل شده و رأی طلاق صادر خواهد شد.
بیشتر بدانید: طلاق توافقی چگونه است؟
معمولاً افراد سؤال مذکور را به این شکل مطرح می کنند ولیکن صحیح آن است که بگوئیم طلاق به استناد عسر و حرج چقدر زمان می برد؟
زمان رسیدگی به پرونده طلاق به استناد عسر و حرج بستگی به موارد متعددی دارد.
برخی از شعب دادگاه ها حجم کاری زیادی داشته و به عبارتی پرونده های جاری متعددی دارند به همین دلیل رسیدگی به پرونده ها وقت و زمان زیادی می برد و اوقات رسیدگی طولانی برای پرونده ها در نظر گرفته می شود که در روند طولانی شدن دعوا موثر می باشد و به عبارتی هر چه پرونده شعبه دادگاه کمتر باشد خواهان زودتر به نتیجه می رسد.
خوانده دعوا (زوج) با استفاده از فرجه های قانونی می تواند روند رسیدگی را طولانی نماید برای مثال ممکن است به رأی دادگاه اعتراض نماید که اعتراض زوج پرونده را در مسیر تجدیدنظرخواهی قرار می دهد و با تبادل لوایح و ارسال پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان، ممکن است رسیدگی و صدور حکم قطعی در دادگاه تجدیدنظر ماه ها به طول انجامد.
پس نتیجه می گیریم که هیچ کس نمی تواند به طور دقیق بگوید که رسیدگی به پرونده طلاق به استناد عسر و حرج چقدر زمان می برد و زمان های اعلامی از طرف افراد به صورت حدسی بوده و هر شخصی نظر و پیش بینی خود را اعلام می نماید بنابراین زمان مورد نیاز برای به سرانجام رساندن پرونده طلاق به استناد عسر و حرج حدود 8 ماه زمان خواهد برد.
بیشتر بدانید: مراحل طلاق توافقی به چه صورت است؟
ریاست محترم دادگاه خانواده شهر ............
باسلام؛
احتراماً به استحضار می رسانم اینجانب .............. در تاریخ .............. مطابق سند نکاحیه ................. در دفتر ازدواج شماره ......... شهر ...................... با خوانده دعوا ازدواج نمودم و حاصل زندگی مشترک 23 ساله ما 3 فرزند به اسامی 1) .......... 19 ساله 2) ..................... 22 ساله 3) ................. 11 ساله می باشد. متأسفانه از ابتدای زندگی با همسرم هیچ گونه تفاهمی با هم نداشته و حتی در جزئیات زندگی نیز با هم اختلاف نظر اساسی داریم که در طول زندگی مشترک همیشه صبر پیشه نموده و به دلیل وجود فرزندان و آینده ایشان زندگی مشترک را تحمل نموده ام در حال حاضر که فرزندانم همگی بالغ و رشید شده اند دیگر ادامه زندگی برای من غیرقابل تحمل شده است لذا با بخشیدن کل مهریه خود که عبارت است از مبلغ ............. ریال تقاضای صدور حکم طلاق را دارم.
در خصوص دعوای خانم ........... به طرفیت آقای .............. به خواسته طلاق به استناد عسر و حرج ملاحظه می گردد خانم .............. در دادخواست و جلسه رسیدگی اظهار داشته مدت 23 سال است که با همسرم زندگی می کنم فرزندانم همگی کبیر و رشید شده اند. از همان ابتدای ازدواج هیچ گونه تفاهمی با هم نداشتیم و با اصرار و اجبار خانواده ام حاضر به ازدواج با همسرم شدم با بخشیدن کل مهریه خود که عبارت است از مبلغ ............ ریال و کلیه حقوق مالی تقاضای صدور حکم طلاق را دارم دادگاه زوجین را جهت حصول سازش به داوری ارجاع ولیکن داوران تعرفه شده علی رغم تشکیل جلسات متعدد، هیچ گونه توفیقی جهت صلح و سازش حاصل ننموده اند. خوانده دعوا نیز در جلسه رسیدگی مورخ .............. در دادگاه حاضر و اظهارات زوجه را تکرار و اظهار می دارد همسرم بد اخلاق بوده و هیچ گونه تفاهمی با هم نداریم ولیکن حاضر به طلاق وی نیستم لذا دعوای خواهان را وارد تشخیص و به استناد ماده 1130 قانون مدنی حکم به الزام زوج به طلاق در قبال بذل تمام مهریه صادر و اعلام می نماید. رأی صادره ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان و ظرف 20 روز قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور خواهد بود.
رئیس شعبه ........... دادگاه خانواده شهر....
می توانید برای دریافت مشاوره، انجام امور طلاق عُسر و حَرَج توسط وکلای دارالعدل راگا، گرفتن وکیل برای طلاق عُسر و حَرَج و دریافت اطلاعات بیشتر راجع به طلاق عُسر و حَرَج با شماره های زیر تماس بر قرار کنید.
دفتر: 02166287197
موبایل: 09125491103
موبایل: 09124132789
همان طور که پیشتر گفته شد در دعوای طلاق به استناد عسر و حرج مهم این است که زوجه ثابت نماید ادامه زندگی مشترک برای وی غیرقابل تحمل می باشد و دیگر توان زندگی مشترک را ندارد که می تواند مثال های متعددی داشته باشد مثل سوء تفاهم و عدم حسن اخلاق، مشکلات جنسی زوجین و... در صورتی که زن بتواند عسر و حرج موجود را ثابت نماید به مقصود خود می رسد ولیکن اگر قسمتی از مهریه یا کل مهریه خود را بذل (بخشش) نماید قرینه ای برای اثبات این مطلب است که زندگی برای وی غیرقابل تحمل می باشد و هر چه میزان بذل مهریه بیشتر باشد طبیعتاً راحت تر به هدف خود که همان طلاق است خواهد رسید.
بیشتر بدانید: تمکین چیست؟
ماده 1130 قانون مدنی مواردی را به عنوان مثال برای عسر و حرج ذکر نموده است که عبارت است از:
1)چنانچه مرد زندگی مشترک را ترک کند و این ترک منزل حداقل 6 ماه متوالی و یا 9 ماه متناوب در مدت یک سال باشد و مرد هیچ عذر موجهی برای ترک منزل نداشته باشد.
2) مرد به یکی از مواد مخدر معتاد باشد و یا به مصرف مشروبات الکلی معتاد شود که این اعتیادها باید به نحوی باشد که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد شده و ترک اعتیاد مرد در مدتی که پزشکی قانونی تشخیص می دهد غیرممکن باشد یا مرد نسبت به ترک اعتیاد امتناع نماید.
3) زوج مدت 5 سال یا بیشتر به حبس محکوم شود و این محکومیت قطعی شده باشد.
4) سوء رفتار یا ضرب و جرح توسط مرد نسبت به زوجه (همسرش) که عرفاً قابل تحمل نباشد.
5) مرد به یک بیماری صعب العلاج روانی یا مسری یا هر بیماری صعب العلاج دیگر مبتلا شود که اختلال در زندگی مشترک پیش آید.
موارد یاد شده در قانون ذکر شده است ولیکن ممکن است مورد دیگری نیز در روابط و زندگی زوجین وجود داشته باشد که با مطرح کردن آن توسط زوجه و اثبات آن نزد دادگاه، عسر و حرج زن ثابت شود. بنابراین موارد ذکر شده در قانون به عنوان مثال (تمثیلی) بوده و منحصر به موارد ذکر شده نیست.
بیشتر بدانید: همه چیز درباره قلع و قمع مستحدثات
همان طور که گفته شد قانون گذار در ماده 1130 قانون مدنی مواردی را به عنوان مثال برای عسر و حرج ذکر نموده است که چنانچه هر یک از آنها برای زن به وجود آید، زوجه می تواند با استناد و اثبات آن از دادگاه درخواست طلاق نماید و اگر دادگاه نیز آن مورد را احراز نمود رأی به طلاق صادر خواهد نمود و تفاوتی نمی نماید که عسر و حرج در دوران عقد حادث شده باشد یا در زندگی مشترک و صرفاً غیرقابل تحمل بودن و در تنگنا قرار گرفتن زن شرط است به نحوی که امکان ادامه زندگی عرفاً وجود نداشته باشد.
ریاست محترم شعبه .............. دادگاه خانواده ........... شهر............
باسلام؛ احتراماً در خصوص پرونده کلاسه ...................... مطروحه در آن شعبه به استحضار می رساند:
اینجانب .................. مطابق سند نکاحیه شماره .................. در دفتر ازدواج شماره .................. شهر ............... با آقای .......... (خوانده) ازدواج نمودم ولیکن پس از ازدواج و شروع زندگی مشترک متوجه شدم که ایشان به مواد مخدر صنعتی از نوع شیشه اعتیاد داشته و در طول این مدت بارها به کمپ های ترک اعتیاد مراجعه لیکن موفق به ترک اعتیاد نشده است همچنین بارها در کلینیک های پزشکی نیز بستری شده است ولیکن هر بار پس از ترخیص مجدداً به استعمال مواد مذکور مبادرت نمده است و اعتیاد ایشان به حدی رسیده است که دیگر توان کار کردن و تأمین مخارج زندگی مشترک و تأمین هزینه های زندگی و فرزندان را ندارد. لذا با توجه به این که اعتیاد ایشان به اساس زندگی مشترک خلل وارد نموده است تقاضای صدور حکم طلاق را از محضر دادگاه محترم دارم.
همچنین برای اثبات ادعای خود مبنی بر اعتیاد زوج تقاضای معرفی وی به پزشکی قانونی را دارم.
با احترام
امضاء خانم .....
راه های اثبات عسر و حرج زوجه بستگی به مورد آن دارد به طور مثال چنانچه مرد مبتلا به بیماری صعب العلاج و یا اعتیاد شدید باشد از طریق معرفی زوج به پزشکی قانونی و انجام آزمایش به اثبات می رسد. در برخی از موارد دیگر نظیر سوء رفتار یا ضرب و جرح و همچنین ترک منزل ممکن است بسته به مورد از طریق حکم قطعی دادگاه ها یا حتی شهادت شهود و... عسر و حرج به اثبات می رسد.